Geschreven door: Neeltje Denissen

Stof tot nadenken: Houtstook vertegenwoordigt 23% van de schadelijke fijnstof in Nederland

In Nederland genieten velen van de gezellige warmte en de knisperende geluiden van een houtkachel. Echter, de impact van houtstook op de gezondheid staat de laatste tijd steeds meer ter discussie. Terwijl het gebruik van houtkachels en open haarden toeneemt (denk aan hoge energieprijzen), zijn er terechte zorgen over de luchtkwaliteit en de gezondheidsrisico’s die hiermee samenhangen. VOORAL voor mensen die al longaandoeningen hebben.

Houtrook: een uur bij een kampvuur zelfde effect als 25 pakjes sigaretten roken

Onderzoekers van EPA onderzochten dat de kans op kanker 12 keer groter is bij houtrook dan bij een vergelijkbare hoeveelheid tabaksrook. De chemische verbinding in houtrook is namelijk 40 keer langer actief dan sigarettenrook. Dat betekent dat houtrook veel langer de tijd om het lichaam te schaden.

EPA berekende dat een open haard met 5 kilo hout in een uur 4300 keer zoveel kankerverwekkende, polyaromatische en koolwaterstoffen voortbrengt dan een pakje met 30 sigaretten.”

Bron: EPA, in opdracht van families for Clean Air, Wood Smoke vs Cigarette Smoke.

Ziektebeelden gelinked aan houtstook

Het verbranden van hout leidt tot de uitstoot van fijnstof en schadelijke chemicaliën, zoals benzeen en formaldehyde. Fijnstof is daarnaast zo klein, dat deze stoffen diep in het lichaam kunnen doordringen.

Vele wetenschappelijke studies hebben aangetoond aangetoond dat houtrook verband houdt met longaandoeningen en hart- en vaatziekten, wat de gezondheid van zowel kinderen als volwassenen kan schaden.

Longfonds campagne: 20% van de kinderen met astma krijgt dit door luchtvervuiling.

“Mensen realiseren zich vaak niet dat de gezellige open haard ook schadelijke effecten kan hebben op de luchtkwaliteit in hun directe omgeving. Het is essentieel dat we meer bewustzijn creëren over de gezondheidsrisico’s van houtstook.”

Professor Milieuwetenschappen aan de Universiteit Utrecht, Dr. Maria Jansen

Die gezondheidseffecten zijn niet te onderschatten:

• “Een analyse van zeven epidemiologische studies toonde aan dat dat Noord-Amerikanen en Europeanen die thuis overwegend hout stoken een groter risico lopen op het ontwikkelen van longkanker.”

• “Het inademen van rook van houtstookinstallaties kan astma aanvallen veroorzaken.”

• “Fijnstof die vrijkomt bij houtstook, verhoogt het risico op hartaanvallen, beroertes, hartaandoeningen en hartfalen door verstoppingen. Meerdere studies toonden effecten aan van fijnstof op het cardiovasculaire systemen van mensen. The American Heart Association waarschuwt dat zelfs kortstondige blootstelling aan fijnstof PM2.5 (een paar uur per week) cardiovasculaire aandoeningen (hart en bloedvaten) kan uitlokken.”

Bron: The Harmful Effects of Wood Smoke and the Growth of Recreational Wood Burning, Environment & Human Health Inc, 2018.

Overlast houtstook?

AIRIAS heeft een communicatieplaat uitgewerkt, die je hier kunt vinden.

Dus wat kun je doen als je overlast ervaart door houtstook?

In Nederland is er een groeiend bewustzijn van de noodzaak om melding te maken bij instanties. Dit is zelfs gestaafd in de rechtbank.

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) biedt een online meldpunt waar burgers hinder van houtrook kunnen aangeven. Het melden van overlast is een belangrijke stap om de autoriteiten bewust te maken van de problematiek en maatregelen te bevorderen.

Melding doen van overlast?

• Start uiteraard met een constructief gesprek – wijs de overlastgever ook op tips van stookalert.nl
• Mocht dit niet helpen, dan is het goed om te weten dat als je GEEN melding maakt bij de gemeente, bestaat er ook geen probleem voor de gemeente.
• Handhaving komt óók pas in actie bij meldingen met bewijslast. De fijnstofmetingen van de Aerocount worden hierbij als betrouwbaar gezien. Niet voor niets werken zij veel samen met overheidsinstanties en gemeenten
• Houd een logboek bij met bewijslast (foto’s stookgedrag, data en momenten)
• Ga naar de stookwijzer voor de melding.
• Gebruik deze voorbeeldbrief

Het beste is en blijft natuurlijk een constructief gesprek. Of metingen om objectief aan te tonen hoeveel overlast je ervaart en om afspraken op te baseren.

Volgens Professor Gezondheidswetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam, Dr. Pieter van den Berg, is het cruciaal dat mensen hun bezorgdheid uiten:

“Het melden van overlast is niet alleen een recht, maar ook een plicht van burgers. Het stelt beleidsmakers in staat om gerichte maatregelen te nemen en normen en richtlijnen scherper te stellen.”

Scherpere Normen en Richtlijnen:

De zorgen over de gezondheidseffecten van houtstook hebben geleid tot een grotere aandacht voor normen en richtlijnen. In Nederland zijn er al bestaande regels met betrekking tot de uitstoot van houtkachels, maar er is een groeiende roep om deze verder aan te scherpen. Het RIVM en andere gezondheidsinstanties werken samen om de wetenschappelijke kennis te vergroten en beleidsmakers te informeren over mogelijke maatregelen.

Dr. Jansen benadrukt het belang van regelgeving:

“We hebben scherpere normen nodig die rekening houden met de gezondheidsrisico’s van houtstook. Dit vereist een multidisciplinaire aanpak waarbij gezondheidsdeskundigen, beleidsmakers en de samenleving samenwerken om een gezonde leefomgeving te waarborgen.”

Tips optimaler stoken en minder overlast veroorzaken

Ook stokers kunnen veel doen om overlast te beperken:

• Check windrichting (windstil = meer overlast), maar óók mist speelt een grote rol
• Gebruik van droog hout
• Geen hout met verfresten of chemicaliën
• meer informatie via www.stookalert.nl

In conclusie: stoken of gestook tussen buren?

Ik snap het echt…de fascinatie voor vuur en de gezelligheid die daarbij komt kijken. Al helemaal met de Feestdagen. Maar het is het bovenal van belang om de gezondheidsimpact ervan serieus te nemen. Ben je daarom als stoker óók bewust van impact om een ander.

En kom voor jouw gezondheid op als omwonende… Bewustwording staat ook voor het vaker melden van overlast en het aanscherpen van normen en richtlijnen om een gezonde leefomgeving voor iedereen te waarborgen.

Meer weten: bekijk het interview met Aerocount hier: STOF TOT NADENKEN: interview AEROCOUNT – YouTube